Tekenen heeft voor ieder mens vele voordelen. Ja, ook voor jou. Maar op deze pagina richt ik me op de voordelen van dagelijks tekenen in het Tekendagboek voor kinderen.

Hier zijn er een paar:
1. Uiten van hun emoties: Niet-praters kunnen intensere emoties ervaren dan andere kinderen. Door te tekenen brengen ze hun binnenwereld naar buiten en kunnen op een veilige manier deze emoties uiten.

2. Creatieve uitlaatklep: Tekenen kan een uitlaatklep bieden voor hooggevoelige kinderen die zich niet altijd begrepen voelen. Ze kunnen hun eigen wereld creëren op papier en hun verbeelding de vrije loop laten. En dat is fijn als je die wereld ‘net even anders’ dan veel anderen ervaart.

3. Vermindert stress: Niet-praters kunnen snel overweldigd raken door de wereld om hen heen. Tekenen kan een kalmerend effect hebben en helpen bij het verminderen van stress. De prikkels die binnenkomen krijgen een plek op papier in plaats van dat zij in het lichaam blijven hangen of opgebouwd worden. Dit is ook een reden waarom het de moeite waard is om ook tekenspullen mee te nemen als je op pad gaat of ergens moet wachten of iets spannends gaat doen.

4. Reflectie: Door dagelijks in een tekendagboek te tekenen, kan jouw kind reflecteren op zijn of haar emoties en ervaringen. Dit kan helpen meer zelfbewust te worden en gevoelens beter te begrijpen. Zeker wanneer jullie in gesprek gaan over de tekeningen.

5. Ontwikkeling van motorische vaardigheden: Door regelmatig te tekenen, kunnen kinderen hun motorische vaardigheden en hand-oog coördinatie verbeteren.

6. Verbeterde concentratie: Het zich concentreren op het tekenen kan jouw kind helpen gedachten te kalmeren en zich beter te concentreren op andere taken.

Kortom, superfijn dat dagelijks tekenen in het Tekendagboek! Een waardevolle activiteit voor kinderen, omdat het hen helpt bij het uiten van emoties, het ontwikkelen van creativiteit en motorische vaardigheden, het verminderen van stress, het reflecteren op hun gevoelens en het verbeteren van hun concentratie.

Natuurlijk heb je het liefst dat jouw kind iedere dag keurig in zijn tekendagboek tekent om zo zijn of haar innerlijke wereld op papier te zetten en dagelijks een portie te ontladen.

Dat snap ik. Er zijn zeker kinderen die dit doen. Mijn ervaring is echter, dat de meeste kinderen tekenen in hun Tekendagboek wanneer ze daar behoefte aan hebben of wanneer ze hieraan herinnerd worden.

Het fijnst is als er een ritme ontstaat waardoor je een gewoonte creëert voor of met je kind waar het Tekendagboek een vaste plek in heeft. Om dit te stimuleren heb ik een aantal tips voor je op een rij gezet.

1. Creëer een rustige en uitnodigende ruimte: Zorg voor een comfortabele en rustige plek waar het kind zich kan concentreren op het dagboek zonder afleiding. Het liefst een eigen plekje waar het ongestoord bezig kan zijn. Laat jouw kind er een speciale plek van maken met spullen die voor jouw kind van speciale waarde zijn zoals een potje met mooie potloden, een speciale glitterpen, een prachtige steen, een foto…

2. Stel een dagelijkse of wekelijkse routine in: Moedig het kind aan om op vaste momenten aan het dagboek te werken, bijvoorbeeld voor het slapengaan of na school. Een vast moment van de dag helpt om er een gewoonte van te maken het Tekendagboek te gebruiken. Het kan zijn dat je kind in het begin jou nodig heeft om dit ritme eigen te maken. Fijn als je dat ondersteunt, maar zet er geen druk op. Als je kind niet wil tekenen, dan is niet tekenen helemaal goed. Volg je kind. Wel kan het helpen om zelf ook te tekenen…

3. Wees geduldig en niet-oordelend: Geef het kind de tijd om zijn of haar emoties en ervaringen te verkennen zonder druk of oordeel. Laat het tekenen wat het wil tekenen en vertrouw erop dat juist dat op papier mag komen.

4. Bied positieve bekrachtiging: Moedig het kind aan door positieve feedback te geven over de inspanningen en tekeningen. Belangrijk hierbij is dat je geen feedback geeft op het resultaat, wel op het proces.

5. Maak er een gezamenlijke activiteit van: Werk af en toe samen met het kind aan het dagboek, bijvoorbeeld door samen te tekenen of te reflecteren op de tekeningen. Geef jezelf ook een Tekendagboek of doe samen een van de oefeningen verderop in deze bijlage. Misschien kun je iedere dag even praten over de tekening die je kind heeft gemaakt. Let op; niet alle kinderen vinden dit fijn. Het is en blijft een dagboek. Die is in eerste instantie helemaal voor jou en niemand anders. Wil je kind zijn of haar tekeningen niet delen? Respecteer dit dan.

6. Sta open voor emoties: Laat het kind weten dat alle emoties belangrijk zijn en mogen worden geuit in het dagboek.

7. Gebruik het dagboek als communicatiemiddel: Moedig het kind aan om het dagboek te gebruiken als een manier om gevoelens en ervaringen te delen die het misschien moeilijk vindt om onder woorden te brengen. Benoem daarbij dat het Tekendagboek van hem of haar is en dat anderen daar niet zomaar in zullen kijken. Alleen als jouw kind dit zelf aangeeft.

8. Respecteer privacy: Hoewel het belangrijk is om betrokken te zijn, respecteer ook de privacy van het kind en kijk alleen naar de tekeningen als het kind daarvoor toestemming geeft.

9. Leer van je kind: Gebruik het dagboek als een manier om meer te weten te komen over de innerlijke wereld van je kind en om je eigen emotionele intelligentie en empathie te vergroten.

10. Bespreek de tekeningen: Als het kind openstaat voor het delen van zijn of haar tekeningen, bespreek ze dan op een empathische en nieuwsgierige manier. Verderop staan tips over hoe je met je kind in gesprek kunt gaan over de tekeningen.

Wanneer je kind ervoor openstaat, kan het helpend zijn de tekeningen met je kind te bespreken. Daarbij zijn een aantal belangrijke do’s en dont’s.

Goede communicatie met kinderen is superbelangrijk. Voor jou om je kind beter te begrijpen en voor jouw kind om zich echt gezien en gehoord te voelen. Het is resultaat is dat jouw kind zich begrepen voelt en de kans op overprikkeling verkleint. Het in gesprek gaan over de tekeningen in het Tekendagboek kunnen hier enorm bij helpen.

Het is belangrijk dat je kind openstaat voor praten over zijn of haar tekeningen. Sommige kinderen willen niet praten over de tekeningen. Misschien wil jouw kind de tekeningen liever voor zichzelf houden. En dat is helemaal prima.

Ik kan me voorstellen dat je dat jammer vindt als dat bij jullie het geval is. Voorop staat dat jouw kind aan de slag gaat met het tekendagboek en dit op zijn manier mag doen.

Staat jouw kind open voor gesprek? Dan zijn hieronder enkele tips en tricks om jou te helpen effectief en empathisch met je kind te communiceren:

1. Kies het juiste moment: Zoek een rustig moment waarop jullie allebei ontspannen zijn en voldoende tijd hebben om te praten. Een vast ritme of een vast moment op de dag (bijvoorbeeld voor het slapengaan) kan helpen om een gewoonte te maken van het gebruik van het tekendagboek en het verwerken van alle dagelijkse dingen.

2. Luister actief: Laat het kind het gesprek leiden en luister aandachtig zonder te onderbreken. Geef non-verbale signalen dat je luistert, zoals knikken of oogcontact maken.

3. Stel open vragen: Stel vragen die het kind uitnodigen om dieper na te denken en meer te delen over de tekening, bijvoorbeeld: “wil je me vertellen over deze tekening?” of “hoe voelde je je toen je dit tekende?”. Met open vragen bied je jouw kind de ruimte om letterlijk en figuurlijk op verhaal te komen. Wanneer een kind vertelt, is het goed om door te vragen: ‘en toen?’. Vaak blijkt dat kinderen nog niet meteen uitverteld zijn en dat er meer volgt. Soms kun je wel 10 keer ‘en toen?’ vragen tot je kind aangeeft ‘en toen niks meer’.

4. Toon empathie: Laat zien dat je begrip hebt voor de emoties en ervaringen van het kind. Zeg bijvoorbeeld: “Het lijkt erop dat je je verdrietig voelde toen je dit tekende, klopt dat?”

5. Vermijd oordelen: Geef geen beoordelingen over de tekening of de emoties die het kind uitdrukt. Focus op het begrijpen en valideren van hun gevoelens. Het gaat niet om wat jij ervan vindt, maar om de ervaring en beleving van jouw kind.

6. Bevestig hun gevoelens: Erken en valideer de emoties van het kind, zelfs als je het er niet mee eens bent of het niet begrijpt. Zeg bijvoorbeeld: “Het is oké om je zo te voelen” of “Iedereen voelt zich weleens … wil je me er meer over vertellen?.”

7. Bied ondersteuning: Vraag het kind hoe je kunt helpen of wat het nodig heeft om zich beter te voelen. Bied ook aan om samen naar oplossingen te zoeken indien nodig.

8. Gebruik positieve bekrachtiging: Bedank het kind voor hun openheid en moed om hun gevoelens te delen en hun creativiteit in hun tekeningen te uiten.

9. Moedig zelfreflectie aan: Help het kind om verbanden te leggen tussen hun tekeningen, gevoelens en ervaringen. Stel vragen zoals: “Hoe was het voor jou toen dat gebeurde?” of “Is er iets wat je anders had willen doen Hoe zou je willen doen in deze situatie?”

10. Respecteer privacy: Als het kind aangeeft dat het niet wil praten over een bepaalde tekening of gevoel, respecteer dat dan en dring niet aan. Geef aan dat je er altijd bent om te luisteren wanneer ze klaar zijn om te praten.

Om in gesprek te gaan met je kind kan ik wel 1000 tips geven (bij wijze van spreken dan 😏), maar waar het op neerkomt, is dat jij echt met je volle aandacht aanwezig bent. Geloof me, kinderen voelen het wanneer dat niet het geval is. Lukt het je niet, zeg dat dan eerlijk en spreek met je kind een ander moment af om in gesprek te gaan en kom die afspraak na.

Ondertussen kan je kind aan de slag met het Tekenboek. Daarvoor is het fijn als het de beste tekenmaterialen heeft, die hij zich kan wensen😄.
Zoals je weet, is dat makkelijker gezegd dan gedaan. Kinderen kunnen soms last ervaren van bepalen materialen, die raar ruiken, vervelend voelen of irritant klinken. Om jou op weg te helpen doe ik wat aanbevelingen voor materialen voor (hooggevoelige) kinderen.

1. Geurloze stiften: Kies voor geurloze stiften om onaangename geuren te vermijden die een hooggevoelig kind kunnen storen. Een merk dat bekend staat om het produceren van geurloze stiften is Faber-Castell. Ze bieden bijvoorbeeld de “Faber-Castell Connector Pen” aan, die geurloos, wateroplosbaar en helder van kleur is. Deze stiften zijn geschikt voor kinderen en ideaal voor hooggevoelige kinderen die gevoelig zijn voor geuren. Andere merken, zoals Crayola, hebben ook geurloze varianten van hun stiften, zoals de Crayola Ultra-Clean Washable Markers, die ontworpen zijn om gemakkelijk van de huid, kleding en oppervlakken te wassen en geurloos zijn. Voor natuurvriendelijke en geurloze stiften kun je overwegen om te kiezen voor het merk Stabilo. Ze bieden de Stabilo Green Colors-serie aan, die gemaakt is van 87% gerecycled plastic en geurloze inkt bevat.

2. Zachte kleurpotloden: Potloden met een zachte kern zijn gemakkelijker te gebruiken en produceren minder krassende geluiden. Lyra heeft bijvoorbeeld een breed scala aan potloden met zachte kernen. Daarnaast zijn de kleuren heel intens. Absoluut mijn favo potloden! Vergeet vooral niet om ook het regenboogpotlood aan te schaffen 🌈

3. Bijenwaskrijtjes: Krijtjes zijn zacht en hebben een aangename textuur. Ze kunnen ideaal zijn voor hooggevoelige kinderen die gevoelig zijn voor texturen. Stockmar krijt is hiervoor zeer geschikt.

4. Pastelkrijt: Pastelkrijt heeft een zachte en romige textuur, waardoor het een plezierig materiaal is om mee te werken.

5. Waterverf: Waterverf is een zachte en subtiele manier om kleur aan te brengen. Het kan ideaal zijn voor hooggevoelige kinderen die overweldigd kunnen raken door felle kleuren. Daarnaast nodigt waterverf uit tot mengen en uitlopen. Het biedt meer ‘dromerige’ kinderen de mogelijkheid hun fantasie extra te laten werken en het waterelement appelleert extra aan hun gevoelsleven. Er zijn leuke kleine reissetjes die je makkelijk overal mee naartoe kan nemen.

6. Kleurpotloden met ergonomische grip: Sommige kleurpotloden zijn ontworpen met een ergonomische grip, wat kan helpen bij het verminderen van vermoeidheid en ongemak tijdens het tekenen.

7. Papier met een zachte textuur: Kies voor papier met een zachte textuur, zoals aquarelpapier of tekenpapier, om krassende geluiden te minimaliseren en een aangenamere tekenervaring te bieden. Voor het tekendagboek hebben we ons best gedaan om geschikt papier te vinden om de ervaring van het tekenen zo fijn mogelijk te maken.

8. Milieuvriendelijke materialen: Ik vind natuurgetrouwe materialen belangrijk en werk het liefst alleen met dergelijke materialen. Deze blijven namelijk zo dicht mogelijk bij de natuur van het kind en zijn ook nog eens goed voor het milieu. Daarnaast kunnen kinderen zich meer bewust zijn van milieu-impact. Kies voor milieuvriendelijke en duurzame materialen, zoals gerecyclede of FSC-gecertificeerde producten, om een verantwoorde keuze te maken.

9. Prikkelarm opruimen: Zorg voor een speciale plek waar alle tekengerei makkelijk te bereiken is en liefst georganiseerd en overzichtelijk is opgeruimd. Zo blijft het prikkelarm.

10. Verstelbaar tekenbord: Sommige kinderen tekenen graag aan tafel, anderen liever in bed of onder weg in de auto. Vraag aan je kind waar het graag tekent en zorg dat je iets hebt wat mobiel gebruikt kan worden bijvoorbeeld een verstelbaar tekenbord of een dienblad met een kussen dat op schoot gelegd kan worden.

Door deze tekenmaterialen te gebruiken, kan je een fijne en prikkelarme tekenervaring bieden voor je kind, dat het gebruik van het Tekendagboek stimuleert. Wanneer je kind makkelijk aan de slag kan met materialen waar het blij van wordt, is de kans groter dat ze het gebruikt en is concentreren op het uiten van emoties, fantasie en creativiteit een stuk makkelijker.

Nu heb je alle ingrediënten om je kind het Tekendagboek te laten gebruiken én handvatten hoe jij daar op een goede manier op inspeelt. Ik weet zeker dat het jouw gevoelige kind gaat helpen om zijn emoties meer en beter te uiten waardoor overprikkeling voorkomen wordt.
Uit ervaring weet ik dat dat een van de wensen van ouders van hooggevoelige kinderen is; overprikkeling voorkomen.

Een andere wens die veel ouders van hooggevoelige kinderen hebben is hun kind beter begrijpen om zo meer verbinding te ervaren en zich makkelijker kunnen afstemmen op hun kind. Wanneer je beter afgestemd bent, kun je beter aanvoelen wat jouw kind nodig heeft.

Je verbonden voelen met je kind is fijn. En, laten we eerlijk zijn; soms ook lastig. Vooral hooggevoelige kinderen zetten je soms voor onnavolgbare raadsels. Waar komt opeens die boze uitbarsting of uitputting vandaan? Je doet zo je best om juist die overprikkeling te voorkomen, maar toch zag je deze niet aankomen. Geloof me; ik weet er alles van met 3 gevoelige kinderen en een gevoelige man. Het kan soms een uitdaging zijn naast al het moois dat het brengt.

Tekenen is een mooie manier om de verbinding tussen jou en je kind te versterken en om een kijkje in het hoofd van je kind te krijgen. Daarom heb ik een aantal tekenoefeningen voor je op een rij gezet die jullie band kan versterken. Enjoy!

1. Hand-in-hand: Leg samen je hand op eenzelfde potlood en bespreek samen wat jullie gaan tekenen. Vervolgens teken je samen. Samenwerken en communiceren is bij deze oefening belangrijk om de tekening te maken. Dit helpt bij het opbouwen van vertrouwen en samenwerking.

2. Mijn hartediefje: Een leuke voor het hele gezin. Allemaal heb je een blad en tekengerei. Overleg met elkaar wie een tekening voor wie maakt; iedereen krijgt straks een tekening. Daarna tekenen jullie wat je waardeert aan de persoon voor wie je de tekening maakt. Zijn de tekeningen klaar? Geef dan de tekening aan degene voor wie je getekend hebt en vertel wat je hebt getekend en waarom.

3. Spiegeltje, spiegeltje: Ga tegenover elkaar zitten met een vel papier tussen jullie in. De heeft een potlood en de ander een wit potlood, lege stift of gebruikt zijn vinger. Degene die het kleurpotlood heeft, tekent iets op het vel, de ander volgt op zijn vel de beweging. Dit bevordert aandacht, empathie en verbinding.

4. Stippenspel: Zet om de beurt een stip op een vel papier. Wanneer jullie het genoeg vinden, trek je om de beurt een lijn tussen twee punten waarbij je samen een figuur of patroon probeert te maken. Dit moedigt samenwerking en het delen van ideeën aan.

5. Dankbaarheidscirkel: Een oefening die je alleen of met meerdere personen kunt doen, is deze. Ieder krijgt een vel papier en tekent daarop een cirkel (gebruik een bord en trek deze om als dat makkelijker is). Teken in die cirkel waar je dankbaar voor bent in je leven. Is iedereen klaar? Laat dan elkaar de tekening zien en vertel waar over wat je hebt getekend.

6. Teken jij wat ik teken?: ga tegenover elkaar zitten met ieder een potlood en vel papier. Zorg dat er iets tussen jullie in staat waardoor je wel elkaar maar niet elkaars papier ziet. Om de beurt noem je wat je tekent. Bijvoorbeeld ‘ik teken een cirkel’. Vervolgens teken je beide een cirkel. Waar, hoe en hoe groot vertel je niet. Misschien een kleine indicatie, maar het leuke is vooral niet teveel te verklappen. Vervolgens zegt de ander wat hij tekent: ‘ik teken een boom op de cirkel’. Beiden teken je dan de boom. Zo ga je om en om door tot je het beiden genoeg vindt. Dan is het tijd voor de finale: haal hetgeen dat tussen jullie in staat weg en bewonder elkaars tekeningen!

Deze oefeningen helpen jullie meer verbinding en plezier te ervaren samen. Ook help je jouw kind zo om zijn communicatievaardigheden te verbeteren en een gevoel van saamhorigheid en vertrouwen te bevorderen. Bovenal is het vooral fijn om lekker samen bezig te zijn. 

En dan heb je na een tijdje al die tekeningen…

Ik kan me voorstellen dat je nieuwsgierig bent naar of die tekeningen misschien wel meer laten zien dan je kind met woorden kan vertellen.

Dat klopt.

Al meer dan 28 jaar werk ik als jeugdhulpverlener met kinderen en hun opvoeders en gebruik tekeningen om kinderen beter te begrijpen en ouders te laten zien wat hun kinderen hen zonder woorden en met beelden vertellen.

Onder andere lijngebruik, vormen, kleuren, symboliek vertellen jou als ouder wat zich onder de oppervlakte afspeelt bij jouw kind. Kinderen laten bepaalde signalen zien, die jou laten weten of er (bijna) sprake is van overprikkeling, behoefte aan eigen ruimte en afscherming, welke thema’s jouw kind bezighouden en welke emoties er spelen. Goed om te weten dat door jouw kind deze dingen onbewust, maar niet toevallig getekend worden. Vragen waarom je kind iets getekend heeft, heeft daarom geen zin.

Wel kun jij jezelf verdiepen in de geheime taal van tekeningen zodat jij nog beter begrijpt wat jouw kind laat zien met zijn tekeningen.