Misschien wist je het al; het tekenen van een mensfiguur doorloopt een hele ontwikkeling van verschillende fasen. Cirkels, die gevuld worden met ‘dingetjes’. Steeds meer herkenbaar als een ‘gezichtje’ mét strepen als armen en benen eraan. De welbekende koppoters.

Na de koppoters volgt een hoofd met romp. Eerst nog open aan de onderkant, daarna gesloten en zo stap voor stap wordt het mensfiguur steeds completer en gedetailleerder.

Het steeds completer worden van het mensfiguur heeft te maken met een groeiend (lichaams)bewustzijn. Hoe meer het kind zich bewust is van zijn lijf en alle onderdelen daarvan, hoe meer hij dit op papier laat zien. Uitgaande van een ‘normale’ ontwikkeling.

Wanneer een kind iets heeft gehad aan zijn lijf, bijvoorbeeld ziek is geweest, een breuk heeft gehad, zijn knie geschaafd, dan zie je vaak een vergroot bewustzijn op dit lichaamsdeel en wordt dit deel nadrukkelijk getekend of al op jongere leeftijd dan ‘gemiddeld’. Dit deel krijgt dan een andere kleur, grootte of vorm. Soms wordt het extra getekend óf het ontbreekt.

Dit bewustzijn groeit niet alleen van binnenuit. Een kind kan zich ook extra bewust zijn van lichaamsdelen door wat hij ziet. Denk aan nadrukkelijk getekende wenkbrauwen door een kind van 3,5 jaar met een opa met grote borstelige wenkbrauwen. Of wanneer een grote broer zijn voet gebroken heeft. Deze dingen zijn dan extra in het bewustzijn van het kind aanwezig en dat laat hij zien op papier.

Nu hoor ik vaak van opvoeders, dat een kind een lijft ‘niet goed’ tekent. Dingen zijn vervormd, ontbreken of zijn nog heel basic terwijl je op die leeftijd meer zou verwachten. Met aanvullend de vraag: ‘helpt het als ik het voordoe of hem vertel wat er nog ontbreekt of anders kan?‘

Zuinig

Ik ben zelf zuinig met voordoen, afmaken of het voor het kind doen. Heel soms doe ik het en dan denk ik echt na over de meerwaarde die dat heeft voor het kind. Waardevoller en leuker vind ik het om het kind zelf te stimuleren en ervoor te zorgen dat zijn, in dit geval, lichaamsbewustzijn vergroot.

Dus: wat kan ik bedenken om ervoor te zorgen dat zijn lichaamsbewustzijn vergroot zodat het beeld dat hij van zijn lichaam heeft, verandert. Dit kan op alle leeftijden en ook bij kinderen met een handicap of ontwikkelingsachterstand al heeft het dan meer tijd nodig en kan het zijn dat er een ‘plafond’ is.

Het vraagt wat van je tijd en creativiteit, maar ik weet uit ervaring dat iets wat vanuit het kind zelf komt, eigen gemaakt is, beter beklijft dan iets wat van buitenaf aangeboden wordt zonder daar een gedegen ‘bodem’ bij te bieden.

Lichaamsbewustzijn vergroten

Wat zijn dingen die je kunt doen om het lichaamsbewustzijn te vergroten?

Hieronder een paar tips en ideeën:

• Zing liedjes waarbij lichaamsdelen aangeraakt moeten worden. Bijvoorbeeld: hoofd, schouders, knie en teen
• Laat kinderen elkaar masseren
• Laat kinderen zichzelf masseren
• Ga met een kind voor een spiegel staan en benoem wat je ziet en eventueel wáár je het ziet (bovenkant, voorkant, midden, achterkant van je lijf)
• Laat een kind op een stuk behang liggen en teken de omtrek, laat het zelf inkleuren/intekenen
• Wandelen door weer en wind, ervaren van gevoelens en benoem wat je in en op je lijf waarneemt; kijk, ik heb kippenvel op mijn arm, mijn voeten zijn nat, mijn oren koud, er hangt een druppel aan mijn neus
• Laat kinderen verschillen tussen elkaar benoemen
• Met vingerverf je lijf beschilderen (leuk in de tuin in de zomer 🙂

Om maar een paar van de oneindige mogelijkheden te noemen. Ik weet heel zeker dat je zelf nog meer dingen kunt bedenken. Voel je vrij ideeën en tips te geven in een reactie hieronder om zo collega opvoeders te inspireren en op weg te helpen. Met zijn allen weten we meer!  Ik hoor ze graag!

Ben je benieuwd